Teknoloji Kullanımının Gelişim Alanlarına Etkisi

1. Teknolojinin Bilişsel, Dil Gelişimi ve Sosyal Gelişimlerine Etkisi

1.1. Televizyon

Çocuklar televizyonda gördükleri her şeyi gerçek sanabilmekte, bu nedenle de reklâmların ikna edici mesajlarına karşı savunmasız kalmaktadırlar. Televizyon reklâmlarında, çocuklara yönelik ürünlerde kullanılan renkli, değişken görüntüler, abartılı ifadeler çocukları psikolojik açıdan olumsuz etkilemektedir(url 1).

Küçük yaşlardan itibaren çok fazla televizyon karşısında zaman geçiren çocuklarda geç konuşma ya da cümle kuramama gibi sorunlarla da karşılaşılabilmektedir. Bu sorunlar daha ileriki yaşlarda, örneğin okul çağındaki çocuklarda da derslere ilgisizlik ve algılama güçlüğü şeklinde kendini göstermektedir.

Televizyon karşısında daima alıcı durumunda oldukları için konuşmaya ihtiyaç duymamakta, dolayısıyla dil becerileri gelişmemektedir. Dil becerileri zayıf olduğu için başkalarıyla diyalog kuramaz, duygularını ve düşüncelerini doğru ifade edemezler.

1.2. Bilgisayar, Bilgisayar Oyunları ve İnternet

Bilgisayar deneyimleri ile çocuklar hatırlama, sınıflandırma ve genelleme gibi çeşitli düşünme süreçlerini sürekli bir periyod şeklinde kazanırlar. (url 2) Bilgisayar ve İnternet kullanımının görsel bilgiyi çok hızlı bir biçimde alıp işlemede çocuklara yardımcı olduğu, bu tür etkinliklerin görsel zekayı geliştirebileceği belirtilmektedir (url 3) Bilgisayar programları da oyunlar yardımıyla çocukların hoşlarına gitmekte ve ayrıca zihinsel gelişmelerine pozitif etki etmektedir. (url 4) İyi tasarlanmış bilgisayar ve video oyunlarının gerçek önemini oyunların içindeki sanal dünyalarda insanların kendilerini yeniden yaratması ve hem eğlenme hem de öğrenmenin eş zamanlı olarak elde edilebilmesi olarak göstermektedir.

Bunun yanında bilgisayar, çocukların yazma ve dil becerilerinin gelişmesini olumsuz yönde etkilemiştir. Çünkü öğrenciler kompozisyon ve yaratıcı yazı çalışmalarını bilgisayarda, bilgisayarın kelime işlemci özelliğinden yararlanarak yazabilmektedirler. (url 5) Stratejik oyunların, çocuklarda muhakeme gücünü sorgulamaya başladığı dönemde iç dünyasında karmaşa yaratıp, vicdan duygusunu köreltebileceği ve kazanma duygusunun onu sosyal hayattan koparabileceği bu noktada ödülün çocuklarda bağımlılığı tetikleyen bir unsur olabileceği belirtilmektedir. (url 6)

İnternet kullanan ve bilgisayar oyunları ile zamanını geçiren çocukların sosyal gelişimlerinin önemli ölçüde gerilediği, bu çocukların öz güvenlerinin düşük, sosyal kaygı düzeylerinin ve saldırganlık davranışlarının yüksek olduğu bulunmuştur

Teknoloji Kullanımında Ebeveynler Nasıl Bir Yol İzlemeli

Çocuğun televizyon programlarından olumsuz etkilenmemesi için ailelere önemli görevler düşmektedir. Bunlar çocuğun;

Televizyon önünde yalnız kalmasını önlemek ve izleme davranışını günde bir-iki saatle sınırlandırmak
Televizyonda neyi seyrettiğinden haberdar olmak için içerikleri kontrol etmek, gördüğü ve anlayamadığı şeyleri açıklamak
Televizyonu bir ödül ceza aracı olarak görmemesine zemin hazırlamamak
Televizyondan bir çocuk bakıcısı olarak yararlanmasına fırsat vermemek
Televizyon izleyerek bütün boş zamanını doldurmasına izin vermemek
Televizyonda sadece reklam ve video kliplerle uyarılmasına izin vermemek
Televizyon eşliğinde yemek yeme alışkanlığını kazandırmamak
Televizyonda izlediği belirlenmiş programın bitiminde televizyonu kapamak. (url 7)

Gelişimin en hızlı ve en kritik yılları olan 0-6 yaş arasındaki çocuklar, hayal ile gerçeği, somut ile soyutu, doğal ile sanalı kolayca birbirinden ayıramaz. Bu nedenle çocuk bilgisayar oyunundaki şiddeti model olarak alabilmektedir. Çocuklar, gördüğünü oyunlaştırarak model aldığı kahramanın yerine geçebilir. Bu durum çocuğun psiko-sosyal ve fiziksel olarak zarar görmesine de neden olabilmektedir (url 8)

Ebeveynlerin, çocukları internetin zararlı etkilerinden koruyabilmesi adına dikkat edilmesi gereken noktaları şu şekilde sıralamaktadır:

Ebeveynler, çocuklara özgüven aşılamalı ve olumsuzluk teşkil edecek davranışların önüne geçilebilmesi adına çocuklarla paylaşımda bulunmalıdır.
Çocuklarla sürekli diyalog kurulmalı ve internet ortamında neler yaptığı öğrenilmelidir.
Çocuğa kişisel bilgilerin önemi anlatılmalı ve bu bilgilerin kimseyle paylaşılmaması gerektiği izah edilmelidir.
Ebeveynler çocuklara sanal âlemin avantaj ve dezavantajları aktarmalıdır.
Çocuklara internette de reel dünyada olduğu gibi davranması gerektiği öğretilmeli ve saygı unsurunu elden bırakmamaları gerektiği vurgulanmalıdır.
Çocuk sanal arkadaşlıklara değil, reel arkadaşlıklara yönlendirilmeli ve arkadaşlığın önemi vurgulanmalıdır. (url 9)
Çocukların, bilgisayar ve internet ile hangi yaşta tanışmaları gerektiği ve hangi program ve oyunların çocuklarının gelişimine olumlu etki yaptığını araştırılmalı ve buna göre davranılmalıdır.
Ergenler ve çocuklar için internete giriş ve çıkış saatleri takip çizelgesi yapılmalıdır.
Sanal ortamın, doğal ortamın sınırlarını geçmemesine dikkat edilmelidir.
Ebeveynler, bilgisayar oyunlarını; çocuğun evde yaramazlık yapmaması, kendilerini rahatsız etmemesi ve onları oyalaması için gerekli bir araç olarak görmemelidir.
Çocuklarını pornografik içerikli veya kumar oynanan internet sitelerini ziyaret ederken görürlerse, onları azarlamamalı, yaptığının yanlış olduğu ve kendisine zarar vereceği yönünde karşılıklı olarak konuşmalıdır.(url 10)

Nefise Ak

Okul Öncesi Öğretmeni

Kaynakça

Bilişsel, Dil Gelişimi, Gelişim, Nefise Ak, Okul Öncesi Öğretmeni, Sosyal Gelişim, Teknoloji

Blog